Zweden 2015/2016

Fotograaf Leo bezocht ons in Enschede en Zweden
Hij maakte mooie foto's van ons en onze roedel. Zie links hieronder.

Huilende husky's:
Enkele beelden van de honden van Hyls en Nies. Hen heb ik onlangs in Noord Zweden bezocht.

Musher life
Voor mijn bezoek aan Noord Zweden heb ik het leven van Hyls en Nies en hun honden een paar keer gefotografeerd. Want afgelopen jaren had ik er vaak wat over gehoord. Maar hoe is het nu echt…..? Zie onder bovenstaande link een impressie.




Acht 2015/2016
Hier geen vuurwerk in de achtertuin.
En ook geen voorspelde neerslag. Jaar 2015 vergleed rustig in het volgende jaar 2016. 
De temperatuur blijft afwisselend hoog, net onder nul, en laag, min veertien. We lopen elke dag een stuk trail op sneeuwschoenen. De ene dag om te kijken hoe het lijkt en een andere keer om scherpe zijkanten af te vlakken en het spoor wat breder te maken. De hoeveelheid vlokken die zijn gevallen zijn nauwelijks in millimeters uit te drukken en doordat het flink waaide zie je nog steeds glad ijs.
Een aantal hokken kreeg nieuw stro en als we langs de speelwei lopen zien we geen hond. Zo langzamerhand hebben ze het gedrag van broedse kippen.
Molly is weer in de kennel. 
Eind november, we beginnen met vierspannen in diepe sneeuw.
Dwz ze eet aan de ketting in de speelwei en loopt los met de anderen terwijl Nora vast zit. Alle honden stonden aan de ketting toen we Molly de eerste keer weer in de speelwei lieten, ze racete enorm met de pups maar heeft geen enkele andere hond begroet. Ze deed alsof ze er niet waren.
Vroeger hadden mijn vader en moeder een hondje, als ze kwamen logeren haalde ik wel eens een makkelijke hond binnen voor de gezelligheid. Die husky deed ook net of die andere hond niet bestond. Wat een arrogantie en wat een simpele oplossing om een confrontatie uit de weg te gaan. 

De kerstboom staat nog en eigenlijk is het gezellig. Ik kan me voorstellen dat ze hier bij de huizen soms tot in maart blijven staan want het fleurt de donkere tijd op. Om vier uur is het aarde donker.

Van de mattenklopper die laatst is vernield hebben we niets terug gevonden. Nora lag te kauwen op een lang, dun stuk zacht plastic en we pakten het af. We zagen dat er een mattenklopper weg was. Hij hing hoog aan een spijker tegen de hondenstal en kan er niet afgewaaid zijn. Onmiddellijk werd alles wat aan spijkers hing, poepemmer, poepschep, enz. verhuisd naar buiten de speelwei. Honden eten, poepen en piesen normaal en niemand lijkt last van zijn maag te hebben. We vonden een paar kleine stukjes terug in ontlasting en denken dat de rest nog in een hond zit. Wachten het rustig af. Een hondenschoentje deed er een week over voor hij er weer uit kwam. 
Het was een week koud, maar windstil. De laagste temperatuur die we zagen was min 27. We ontdekten dat je aan die temperatuur went, maar hadden toch veel last van koude handen. Aan de honden merkten we dat ze om beurten een been optilden van de grond. Verder merkten we niets aan ze. Nora, die buiten een kuiltje heeft waar ze vaak op een rolletje in ligt lag ook nu op dat plekje. Soms zie je klontjes hond buiten liggen, ze kruipen dan tegen elkaar aan en “slapen” als groepje. Dat zie je meestal een uurtje voor we gaan voeren, dan zal van echt slapen wel niet veel komen.

Nu gaat het weer de goede kant op met de temperatuur, maar er hangt veel vocht in de lucht en de bomen zijn wit, de gevoelstemperatuur is kouder dan de min 15 die het buiten aangeeft.

We trainen drie teampjes van vier en dat gaat goed alleen is het even uitzoeken wie waar loopt want Molly en Nora lopen allebei in lead en ik wil ze nog niet naast elkaar inspannen voor we een week of wat verder zijn. Molly zou vanwege haar kin weer naar buiten kunnen want die is genezen,maar we realiseerden ons toen het kouder begon te worden dat ze een kale buik heeft. Ze werd van de zomer gedekt en we lieten een echo maken om te kijken of – en hoeveel pups er in zaten. De buik werd kaalgeschoren. Dom natuurlijk maar op dat moment waren we niet met Zweden bezig. We houden rekening met haar en ze staat niet te lang buiten.

Kaylee was vorig jaar al gepensioneerd en traint zichzelf doordat ze altijd op zoek is naar eetbare hondenpoep. Ze loopt per dag behoorlijke afstanden. De twee oudsten die daarna komen , Lizzy en Marlin laat ik om beurten mee lopen. Ze vinden het leuk, ze hebben inbreng en ze zijn daarna niet stijf. Vaika en Vostok lopen voor het eerst mee en die sloven zich allebei geweldig uit. In elk geval trekken ze geconcentreerd en goed. Vooral Vaika is heel snel als ze samen met andere honden in de speelwei rent. Het is een heel slim hondje die alles gauw oppikt en we gaan aan de slag om haar de commando's bij te brengen.
 
Zeven 2015
Meeste stemmen gelden en als je met zijn tweeën bent ben je snel uitgeteld. Ik wilde geen lampjes in de boom en Hyls wilde het wel. Dus staat de top van de omgezaagde erfboom nu vastgebonden aan een berk, zodat hij tenminste rechtop blijft staan, en hangt hij vol lichtjes. Het is vanuit huis desondanks een vrolijk gezicht ( ik was tegen omzagen en dat verloor ik ook al).
We snappen niet waar Vaika door het gaas kruipt maar Hyls had van huis een stukje kippengaas mee genomen en dat hebben we nu vastgemaakt op die plek. Hyls wilde het uitproberen en ik wilde het niet. Er was net een auto langs gereden terwijl hier normaal geen verkeer is en die auto komt zeker terug. Nu heb ik gewonnen. Ik haal Vaika weer in huis, we kunnen dit de hele winter nog bekijken met haar. 
We lopen de trail op sneeuwschoenen.
In september/oktober waren alle teefjes loops tot opluchting van ons beiden, maar nu zie ik er een paar heftig flirten met de reuen en dat belooft niet veel goeds. We wachten het af. Zien wel hoe we dat tegen die tijd gaan organiseren.
Vaika is er weer uit en komt aan rennen als ik roep. Een stukje gaas houdt haar niet tegen.
Het wondje van Molly's kin is nu eindelijk dicht maar ze blijft nog even in huis tot het litteken steviger is. Dat ze een stukje van haar kin mist is niet te zien.
Het is Kerst met kwakkelweer. Dooi, regen, vorst, sneeuw, dooi, regen, vorst, sneeuw. Het wisselt elkaar een beetje af. Met de honden doen we niets omdat we lopend nauwelijks op de been kunnen blijven. Er moet eerst maar meer sneeuw komen.
Van de week zaten er voor het eerst korhoenders in de berkenbomen naast het huis. Ze vlogen weg toen ik naar buiten kwam. Vorig jaar hebben we ze nooit gezien. Zo wie zo hebben we het gevoel dat de groepen kleiner zijn als een jaar of tien geleden en dat is misschien te verklaren doordat er zo veel bos is gekapt sindsdien. Ze pikken groepsgewijs de knoppen van de berken die daarna kennelijk weer nieuwe knoppen maken want in het voorjaar lopen de bomen gewoon uit. In bomen iets verderop zit een auerhoender paar. We hopen dat ze de kerstvakantie overleven, het huis van de Zweedse buren is bezet en zij zijn verwoede jagers. Wij houden onze mond over de locatie en duimen voor een goede afloop. Maar het valt natuurlijk op als die grote vogels boven in de top van een berk staan te balanceren om hun evenwicht te houden. Het is vragen om problemen.
De honden staan geregeld gespannen bij het gaas met hun neus in de wind. We vinden later meestal rendiersporen van een langstrekkend groepje.
Vandaag wordt Molly weer even losgelaten in de speelwei , het wondje is dicht. De honden staan aan de ketting staan en de hond waar ze mee vocht is opgesloten. Ze bekijkt geen van de honden maar rent in een enorm tempo samen met de pups rondjes. Ze is het snelst en heeft een enorme drive. Van de week verder uitbouwen dan kan ze weer bij de groep. 
We laten al in geen tijden de honden uit. Er liggen dikke plakkaten ijs op de sneeuw en we hebben het zo nog nooit eerder gezien. Ik neem een schol ijs mee naar huis voor een foto. We horen dat elanden nu hun benen soms tot bloedens toe open halen. Op de geschoven weg ligt ook ijs en we horen op de radio dat de rendieren voor het derde jaar op rij flink moeten bijgevoerd vanwege het ijs. Rendieren graven met hun benen in de sneeuw een gat en eten van de grond. Als die bevroren is vinden ze geen gras, dit, in tegenstelling tot elanden die hier en daar uitlopers van bomen op kauwen.
We lopen een stuk trail op sneeuwschoenen en eigenlijk is het spoor beter dan we dachten. Het is op een aantal plekken een geul met steile zijkanten. Af en toe ligt er ijs, maar vaak ook is het spoor dichtgewaaid met het beetje sneeuw dat is gevallen. Onder het lopen vult Hyls verse elandsporen op met sneeuw en smijt ik de ontlasting van vossen het bos in. Honden proberen dat altijd te pakken en op te vreten. 
Kijken of we morgen durven. Het is gewoon de leeftijd die parten speelt. We durven minder als vroeger. Zijn toch benauwd voor gebroken benen. We voelen ons niet schuldig naar de honden toe want de uitloop is veel groter als thuis en ze vermaken zich wel. Het is nu dinsdag en pas zaterdag wordt er neerslag verwacht. Mogelijk vrijdag, we wachten het maar weer af.

Zes 2015
We kregen er lampjes bij die de buren dit jaar niet nodig hebben. Ik wil ze niet en vind dat vetbollen beter passen. De takken hangen gedeeltelijk in een wilg die naast de deur staat en liggen langs het huis op de grond. De boom zit vol denappels en ik zal proberen ze uit te zaaien op het erf. Ze zouden er in maart door de warmte van de zon uit zichzelf afvallen. 
Wat zou het jammer zijn als ze nu nog niet aan uitzaaien toe zijn.


Gouden bomen in de ochtendzon

Ik heb een recept voor “pepperkake” en ga aan het werk. Het zijn echte winterkoekjes zoals bij ons de speculaas. De ingrediënten zullen ongeveer hetzelfde zijn, met gemberpoeder, kaneel en gemalen kruidnagelen. Het worden er veel te veel en als de trommeltjes vol zijn houden we er een hoop over die we tussen de middag bij de chocolademelk eten in plaats van knackebrood met kaas. Dat klinkt niet goed maar is heel lekker. Als we een cake bakken zijn we soms zo druk bezig met andere dingen dat we vergeten het fornuis bij te vullen, halverwege het bakproces zakt de temperatuur waardoor de cake nooit meer gaar wordt. Als plakjes cake later opnieuw de warme oven ingaan zijn ze zo klaar. Op zo'n moment realiseer je je dat wij “thuis” niet meer hoeven te denken met al die tijdschakelaars en automatische instellingen.
In de vroege ochtend zitten de meeste honden op een rij langs het gaas te kijken naar het opengaan van de gordijnen want dan duurt het niet meer zo lang voor het eten komt. Vostok begint ongeduldig en onrustig heen en weer te lopen als hij beweging ziet achter de ramen want dan komt zijn zusje gauw naar buiten en samen spelen ze wat af. We brengen haar zodra ze wakker is naar de speelwei om te kunnen ravotten.
Vanmorgen zag ik dat alle honden gespannen in de verte keken en ineens zag ik Vaika buiten de kennel aan de horizon verdwijnen. Ze was weer door het gaas gekropen en al zo ver van huis dat ik niet eens meer de moeite nam er achteraan te gaan. We besloten zo snel mogelijk de honden te voeren en hoopten dat ze door het geblaf en gejoel van de anderen weer terug kwam. Dat lukte want ineens liep ze weer op het erf. Terwijl de buurman zegt dat het niet uitmaakt of er rendieren rondlopen want de honden gaan er niet achteraan heb ik zo mijn eigen gedachten en ideeën over dit onderwerp. We gaan maar niet in discussie. Hij heeft makke schapen in de kennel en ik heb Siberische Husky's.
Vroeger hadden we cavia's en voor de lol hebben we wel eens een cavia in de bevalkist gezet bij pups van drie weken. Bij die kleine pups zagen we al een reactie van grote opgewondenheid.
De top van de omgezaagde boom




Het is het weekend voor Kerst en we hebben plus graden. Gisteren was alles spekglad door het opvriezen en vandaag wordt de ondergrond naast glad ook zacht. De sneeuw is van het dak gegleden en alle bomen staan uitbundig te druppelen. Plus twee was het vandaag. We lopen op prikkers. Niet de Nederlandse van de ANWB want die hebben alleen bij de tenen punten en toen ik vorig jaar een hond uit liet viel ik keihard op mijn achterhoofd en rug doordat ik met mijn hak weggleed. Deze Zweedse hebben onder je hele voet punten waardoor je meer houvast hebt. 
Vooral de speelwei is een ijsbaan. De etensbakken waar soms warm voer in zit glijden alle kanten op als je ze neerzet. Dat warme voer is normaliter praktisch want de sneeuw smelt waar je de bak neerzet en op een gegeven moment heeft elke hond zijn eigen kuiltje waar de etensbak in past en stevig blijft staan. Niet als het dooit zoals nu. Dan glibberen die bakken alle kanten op
De honden worden aan de ketting gevoerd. Die wegglijdende bakken zien sommige honden de kant van hun buurman op glibberen en slimme buurmannen zoals Pir-tuk zeggen meteen pik ik heb je. Regelmatig vinden we onder zijn neus drie bakken omdat hij die van de linker- en de rechter buurman naar zich toe trekt. Hij kan zijn voorpoten zo ver uitstrekken dat hij er altijd tenminste een extra heeft. We gaan er van uit dat ze dan leeg zijn want we hebben gulzige eters. 
Het is min twee en alles is weer bevroren en glad. De bomen zijn kaal en zwart, de lucht bewolkt. Tussen tien en twee is het licht en verder schemert het heel erg lang. Dit wordt een trieste dag. Alleen de laag sneeuw op de grond fleurt de boel op. Er zijn winters dat het elke dag zo is en dan wordt je er op de duur een beetje treurig van. Dit jaar hadden we al heel veel stralende-, heldere- winterweer dagen met zon. We mogen niet mopperen.

Vijf 2015
Thuis op de hei liep ik eens met twee pups en omdat er fietsers aankwamen ging ik verder de hei op. De fietsers waren voorbij en ik zag die pups er als gekken achter aan rennen. Samen op jacht.
Ik was blij dat andere mensen die lopend mijn kant opkwamen ze weer mee terug namen.
Half november zijn de bomen zwaar beladen met sneeuw.
Er ligt een laagje ijs op de sneeuw en we zijn niet met de honden weggeweest. Wachten tot er een laagje sneeuw bij komt. Het is overdag min twee.
Vandaag is het min tien en de lucht is blauw. Het voelt meteen prettiger aan als het wat kouder is.
We ervaren de invloed van de Atlantische Oceaan in dit gebied. De afstand naar de Noorse kust is niet zo groot en de bomen zijn vaak wit vanwege de vochtige lucht. Dat was destijds in Finland waar we naast de Russische grens woonden anders. Daar was het vaak kouder en veel droger.
Zelden hadden we daar wit berijpte bomen. 
We klimmen een helling op en komen uit op een weg die haaks op de trail staat.. Dat gaat altijd goed, maar nu is de weg geschoven en de helling is hoger er steiler. Ik kom met mijn vijf honden niet boven. Ze lopen op de weg en ik kan met geen mogelijkheid die slee omhoog krijgen. De honden volgen de weg en ik volg aan de andere kant van de richel. De sneeuw wordt steeds dieper en de slee hangt steeds schever. Ik moet in elk geval met 1 voet op een runner blijven staan om kontakt te houden. Uiteindelijk lukt het om op de richel te komen maar die is hier veel hoger dan bij de overgang van de trail waar Hyls hem had uitgediept. We lopen op de richel in het verlengde van de weg, kiepen om naar het wegdek en meteen zet Lyra die voorop loopt de sokken er in. Ik heb het nakijken. Hyls staat een eind verder te wachten maar kan zijn honden ook haast niet houden omdat de weg glad is en je nauwelijks effect hebt van je rem. Mijn honden vliegen hem voorbij en hij kan ze niet grijpen. Hij roept om hulp en zo vlug ik kan loop ik naar hem toe. “Zet even U P goed”. U P zit ongelooflijk in de knoop en kan geen poot verzetten. Ik ben lang bezig om alles los en weer vast te maken en neem een lift achterop zijn runners. Mijn honden zijn niet meer te zien. Hyls gaat linksaf naar de kennel en ik loop over de weg verder naar huis.
Onderweg zie ik het spoor van mijn honden en de slee. Ze namen een trail die we in eerdere winters namen, die zit nog in Lyra's hoofd. Die trail hadden we niet gemaakt en doordat ze in de diepe sneeuw terecht kwam is ze gaan twijfelen en heeft ze het hele spul weer naar de weg gebracht. De eerstvolgende afrit vanaf dat punt gaat naar huis en die heeft ze genomen. Hyls zei dat hij alleen de slee zag toen hij thuis kwam. De honden stonden alle vijf kwispelend op het terrasje voor de keukendeur. Ik was blij om ze te zien want je weet het nooit.
Vaika is vaker in huis . Ze kroop gisteren weer door het gaas en stond te blaffen voor de keukendeur. We hebben haar opnieuw hartelijk binnengehaald en vol brokjes gestopt, maar natuurlijk hebben we de pest in. Vanmorgen liep ze er weer uit. Ze kruipt door een maas laag bij de grond en we begrijpen niet hoe ze het voor elkaar krijgt. Handig als ze zelf op de stoep staat te blaffen als ze in huis wil. Gelukkig komt ze ook blij aanhuppelen als we haar roepen. 
 Deze boom viel achter me. Ik was er net langs.
Molly is zo langzamerhand een aangepaste huishond en met haar kap op en de tafelpoot waar ze aan vast ligt gaat het goed. Buiten heeft ze een boom en ik begrijp nog steeds niet dat zo'n slim hondje nu nog niet weet dat ze terug moet lopen als ze zich om een boom vastloopt. Vaak staat ze hulpeloos naar de voerbak te staren omdat de riem te kort is waardoor ze er niet bij kan. Ik heb al honderd keer voorgedaan dat je terug moet lopen om hem langer te maken, maar het kwartje lijkt gewoon niet te willen vallen. Vanmorgen stond ze ook om de boom en toen de buurhond aan kwam wist ze wel degelijk hoe ze bij die bak moest komen. Soms staat ze te eten en huppelt de buurhond er uitdagend omheen.
Mijn boom is om. Naast de oprit stond een dennenboom waar Hyls met de auto last van had als hij naar boven reed. Het doet me zeer als een boom om moet en ik moet hier even afstand van nemen. Niet iedereen gaat hier hetzelfde mee om. Onder te top wordt een kruis getimmerd en nu staat het restant als kerstboom naast het huis. Hij wil niet rechtop blijven staan en ik voel dat als stil protest. 

Vier 2015
Vandaag mogen de hechtingen van Molly's kin eruit. De wond lijkt dicht en met een tornmesje haal ik er drie uit. De vierde zit nog en die blijft er in want het wondje is minder diep, maar het gaapt. We doen er niets aan. Het moet uit zichzelf dichtgroeien, voorlopig blijft de kap om en blijft ze in huis. Sneu, ze gaat aan de ketting als we met honden weggaan en krijst moord en brand. 
Molly heeft een ingebouwde wekker. Sinds we samen op de keukenvloer slapen staan we om half acht op want dan gaat hij af. Dan staat ze op begint onrustig te worden en probeert me dan met neusstootjes wakker te duwen. Dat lukt. Ik doe de hoogst nodige kleren aan en in die tijd wordt ze ongeduldig en begint met praten uit te leggen dat het sneller kan. 
Voor en na  het trainen aan de ketting
Toen ze gisteren met haar scherpe nagels een kras over mijn bovenbeen gaf was ik woest en ze reageerde laconiek. We hoeven niet de weg op want dan vergeet ze te plassen. We staan stil en gespannen neemt ze in zich op wat voor wild er vandaag om ons heen loopt. Soms sta ik tien minuten te blauwbekken voor er eindelijk een plas komt. Dan gaan we naar binnen en als ik de rest van mijn kleren aan trek begint ze weer ongeduldig te springen. Waarschijnlijk denkt ze dat we hierna weer uit gaan. De associatie, kleren en schoenen aan is uitgaan zit er nu wel ingeprent. Ze mist de andere honden. Wil steeds liever naar de kennel dan in huis.
Het dooide gisteren en vroor weer op. Dat maakt de wereld glad en ik heb prikkers onder mijn schoenen. Vooral in de platgelopen speelwei en rondom de ketting is het val gevaarlijk . 
Tanoa zit op een piramide. Zodra ze aan de ketting staat begint ze sneeuw naar zich toe te schrapen, er groeit een heuveltje met er omheen een gracht. De etensbak zetten we in de gracht en ze staat met haar achterbenen op de top van de heuvel en kan met haar hoofd dan net bij de bak. Ze staat steeds op dezelfde plek want dan hoeven we maar eén piramide af te graven en éen gracht te dempen. Tenminste twee keer op een dag loop ik met een emmer rond, niet alleen om de drollen op te ruimen, maar ook om te zien hoe diep er aan de kant van de speelwei is gegraven. Het gaas ligt koud op de grond en is niet ingegraven. Wel zit het hier en daar met stukken ijzerdraad in de vorm van een nietje vast gedrukt in de bodem. Doordat er sneeuw ligt lijkt de onderrand stevig aan de grond vast te zitten. We zijn niet bang dat iemand er onderdoor gaat, maar als er gegraven wordt weet je het nooit. 
Een hond van de buren loopt los en ons huis en de omtrek van de speelwei horen tot haar territorium, ik zie in de vroege ochtenduren al sporen. Meestal legt ze op strategische plekken een hoop. Vlak voor een poortje of op een kruispunt van paden.
In de nabije omgeving van ons huis zien we konijnensporen en ook pootjes van klein grut. Bovendien hebben we de rendieren die af en toe passeren. Waarom doet deze hond niets. Het lijkt of er in de buurhusky geen enkele jachtpassie zit terwijl die van ons niet te harden zijn. Ze komt uit een andere familie en dat kan schelen. We kennen meer mensen die hun honden makkelijk loslaten. Ik moet er bij die van ons niet aan denken. Elke pup die de deur uit gaat krijgt als gebruiksaanwijzing mee, niet loslaten want de jachtpassie, enz. 
Ik weet dat wij destijds Glen kregen, een bordercollie. Zelfs Glen dufden we in het begin niet los te laten zo zat dat vasthouden er bij ons ingepeperd. Border collies zijn net computers, die komen zodra je roept, die lopen niet weg en jagen ook niet. 
Wanneer de rendieren in de buurt zijn reageren Tanoa en Nora daar het felst op. Die hadden twee jaar geleden samen een schaap te pakken. Ja, inderdaad, het kostbaarste schaap van de kudde. Dat geld hebben we betaald want we waren allang blij dat het maar 1 schaap was. 
Er liepen acht honden los.
Voor de rendieren hier waren (pas sinds de vorige winter) hebben we wel eens een pup of jonge hond los mee genomen als we gingen trainen. Ook dat was nooit een succes want ze bleven niet bij ons. De uitdaging van de grote wereld en hun onafhankelijkheid waren te groot.

Drie 2015
Eind november wordt het warm. De thermometer blijft op nul staan. Net warm genoeg om de bomen van hun sneeuwvrachten te verlossen en koud genoeg om de grond te laten opvriezen. Het kan glad zijn op sommige plaatsen. 


Het is eind november maar een paar uur licht en wat een feest als de zon schijnt
Nadat we de meeste stoelen hebben opgeruimd ligt Molly vastgebonden aan de keukentafel vanwege de hechtingen op haar kin (heeft een kap om). Pourga is in huis omdat ze over de afrastering klimt en Vaika is binnen omdat ze door de afrastering kruipt. Ze doet zichzelf veel te kort want ze speelt veel met andere honden en in huis is niets te beleven.
Op 1 dec. gaat Hyls voor het eerst met een teampje weg en komt kapot terug. Het was zwaar en af en toe stond hij tot over zijn knieën in de diepe sneeuw. 
We ruimen mijn slee weer op. Ik wacht wel op een volgende ronde.
De rendieren die rondlopen ruiken niet alleen lekker, ze maken ook geluid want sommigen dragen een bel; de honden reageren op beide.
Als er een nacht over de trail is gegaan lijkt het spoor een stuk beter. We lopen met de honden een helling af en op en kunnen zelf niet veel doen omdat we bij het afzetten wegzakken in de diepe sneeuw. De poten van de honden hebben meer grip zo te zien in elk geval verzuipen ze niet zoals wij. Lizzy gaat linksaf in plaats van rechts- , het lukt me niet om haar de goede kant op te praten. Ze weet het niet meer en komt naar me toe, ze neemt de andere honden mee. Vroeger liep ze samen voorop met Coho, maar sinds die er niet meer is is ze onzekerder. Als ze twijfelt keert ze het hele spul om, “de weg naar huis is uiteindelijk altijd goed”. Ik kan er op dit moment niets mee. Mijn benen zakken weg en ik heb niets aan een anker. Goed, we gaan terug, maar heuvel op in de diepe sneeuw gaat langzaam. Ik durf niet te stoppen want dan denkt ze weer dat het niet goed is en draait ze weer de hele boel om. We gaan langzaam naar boven. Helling af had ik mijn mat naar beneden om een spoor te krijgen, maar nu is de mat omhoog waardoor er minder weerstand is. Het is al zwaar genoeg. We vinden dit de mooiste trainingen. De honden moeten echt hard werken om vooruit te komen en nu zie je wat er in die koppies zit. Na het keren zit Nalle in de knoop en kan ook Marlin geen kant op. Ik laat ze langzaam verder lopen tot een betrouwbare boom en leg mijn anker erom vast. Als alles weer vrij beweegt kruipen we verder naar boven. 

We gaan voeren en tot mijn schrik zie ik dat alle harnassen nog aan een spijker van de hondenschuur hangen. Dat is nog nooit eerder gebeurd. Alle honden hebben er de hele middag omheen gelopen en niets vernield. Wij zijn gelukkige mensen. Misschien komt het doordat de honden zo lang aan de ketting stonden te krijsen vanmorgen. We wilden trainen maar intussen moesten de banden van de auto ook verwisseld en alles duurde nogal lang. Misschien hadden ze daarna geen energie meer over om nog harnassen aan flarden te bijten. In elk geval zijn we blij dat niemand op het idee kwam want de lol van de honden was niet te overzien geweest.
De trail loopt naar beneden daar maken we een lus waarna we weer omhoog gaan. Die lus wordt steeds kleiner want de honden nemen de binnenbocht en de slee neemt de bocht nog nauwer omdat het in de diepe sneeuw tergend langzaam gaat. De bochten loop je op die manier steeds in de losse diepe sneeuw en bomen die eerst ver weg stonden komen alsmaar dichterbij. 
Er zijn draaiboeken voor het aanleggen van trails voor sledehondenwedstrijden. Men gaat er onder andere van uit dat je een trail moet kunnen rijden met een auto die dertig km per uur gaat. In Finland maakte een behulpzame vriend een keer een trail voor ons. Met zijn sneeuwscooter ging hij zigzaggend tussen de stammen van een dennenbos door alsof hij ons volop wilde laten genieten van de Finse bossen. Datzelfde hadden we hier beneden toen een buurman ook langs landschappelijk aantrekkelijke stukjes natuur ging. Hij maakte ook een prachtige trail met veel in de weg staande bomen. 
De koelkast is leeg en we gaan boodschappen doen en stro halen voor de laatste hondenhokken.
Dat hadden we bedacht, maar de wielen van de bus staan scheef, ze slippen en we komen niet weg. Kettingen krijgen we er zo niet om en we moeten wachten tot de buurman de auto morgen recht zet.


Twee 2015
De eerste dag zijn we druk met het uitladen van de bus.
Het oude stro wordt uit de hondenhokken gehaald en vervangen door nieuw stro.
De kwetsure bij Lyra valt mee. Ze blijft een dag in huis maar belast haar pijnlijke voet alweer. In de speelwei zie ik dat Lizzy ook kreupelt en ook haar voet belast . Nalle heeft een dikke enkel. Er lijkt niets gebroken maar ze heeft er last van. Ze blijft in haar hok en ligt te bibberen. Terwijl Lyra naar buiten gaat komt Nalle binnen. We geven haar een paar dagen antibiotica. Aan het eind van de dag zien we dat ook zij op vier benen staat. Molly heeft een kin alsof ze door een wesp is gestoken maar het gat is open. Het vocht kan er uit.
Nalle wacht op nieuw stro maar wil niet uit haar hok komen. stro wordt om haar heen in het hok gelegd.

Er ligt nog te weinig sneeuw om al iets met de honden te doen en voor er meer valt hopen we dat de patienten zijn opgeknapt.
Internet verbinding vanuit Zweden is weer een moeizame zaak. Ik moet Telia bellen maar krijg met mijn Nederlandse telefoon geen kontakt. Er is een internet adres maar zonder verbinding werkt dat niet en er is geen postadres. In Zweden moet je leren veel geduld te hebben en we zullen proberen ons aan te passen.
De blessures na de vechtpartij lijken mee te vallen. De slachtoffers lopen weer op vier benen en het opgeblazen been van Nalle vertoont alleen nog een bobbel. Ze staat erop en loopt normaal , ze gaat de kennel weer in. In de kennels en de speelwei staan hoge bevroren wilgenroosjes en de honden maken een labyrint van gangen tussen de planten. Een giftige monnikskap is niet meer te onderscheiden.
Het is grijs buiten en er wordt veel sneeuw verwacht. 
Er valt sneeuw, maar de temperatuur is hoog, net min 1 graad C.
In de loop van de dag blijft het plakken aan de sneeuwblazer.
Vaika die vorig jaar door de afrastering kroop hield het dit keer na drie dagen voor gezien en wurmde zich opnieuw de vrijheid in. 
Buiten waarschuwt Vostok door een keel op te zetten als zijn zusje weg rent. We vangen haar quasi blijmoedig op bij de keukendeur. Zij heeft haar zin. 
Meestal heb je om deze tijd van het jaar een jo-jo effect van vriezen en dooien, maar vannacht was het min elf graden er ligt een dik pak sneeuw en zo langzamerhand denken we dat het winter blijft. 
Een stuk van de trail is klaar. Er moet morgen nog een omgevallen boom opgeruimd en twee stronken waar we last van hebben steken omhoog. We maken het eerste stuk van de trail op sneeuwschoenen en terwijl Hyls de sneeuw op het erf opruimt ga ik aan de wandel. Het is zwaar. De sneeuwschoenen zijn verlengd en de sneeuw is op sommige plaatsen hoger als vijftig cm. Ik ben net een boom gepasseerd, hoor ineens gekraak achter me en zie een vrij dikke berk naar beneden komen. Hij blijft hangen op de boom waar ik net langs liep. 
Er is zoveel sneeuw gevallen dat de meeste berken met hun kruin naar beneden hangen. Zodra het gaat waaien voorzien we dat veel bomen het loodje leggen door dit gewicht. De dennen staan rechtop maar ook hun toppen hebben het zwaar. Dit jaar zijn er uitzonderlijk veel denappels en daarbij komt nu deze sneeuw. 
Vandaag zouden we voor het eerst een paar honden uitlaten maar in plaats daarvan belandden we bij de dierenarts in Stromsund. De honden stonden ingespannen maar we kregen de poort niet open. Normaal blijf ik bij mijn team maar Hyls had een hond die lijnen stuk bijt dus ik ging naast die hond staan terwijl die van mij door het dolle waren om weg te willen. Het duurde maar en het duurde maar, voor Nora en Molly was de maat vol en ze klapten op elkaar. De vechtpartij van vorige week hangt nog in de lucht en het was dom dat ik ze niet even terug aan de ketting had gezet tot we weg konden. Enfin, na hechtingen en medicijnen waren we verder de hele dag zoet. Auto aan de stroom, omdat hij vast stond moest de buurman slepen zodat we weg konden, tachtig km heen en tachtig terug. We konden nu wel meteen boodschappen doen maar vergaten de post die op de bus moest mee te nemen. De poort is gerepareerd.

Eén 2015
Nooit worden de deuren van de bus zo vaak open en dicht gedaan als in begin november.
Het startsein voor de honden om alert te reageren op wat gaat komen. De senioren weten wat er gaat gebeuren, de jonkies gaan mee in hun enthousiasme. Ze zijn onrustig en als ze eindelijk in hun hokjes in de bus liggen, horen we diepe zuchten.
Het is zo ver, we gaan.
Ik vraag me af hoe ik als hond zou reageren; zo hysterisch als Nalle, zo ongeduldig als Molly, zo stoïcijns als Tanoa? Honden zijn net mensen, ze reageren allemaal anders en op hun eigen specifieke manier.
Het is warm en er is in geen velden of wegen een teken van winter. Eerste overnachting is op Faro-Denemarken. We slapen met 14 honden in de bus en dat vinden veel mensen raar, wij vinden het raar om geld uit te geven voor slapen in een hotel.
Een hond snurkt en een graaft kuilen in de bodem van zijn hok, ik zeg dat het stil moet zijn en we proberen te slapen. Het is zes uur in de avond en stikdonker.
De volgende dag staan we op een afgesloten terrein van een camper-dealer. .
de wilgenroosjes in de speelwei staan hoog en de honden maken een labirint van paden.
Op de kaart had ik geschreven dat hier een goede slaapplek was bij de benzine pomp, maar alles stond vol vrachtwagens en het was veel te dicht bij de snelweg. Ik verander mijn tekst op de landkaart in GEEN goede plek. We volgen bordjes waarop een caravan staat en komen zo bij de dealer terecht. Hier is het goed toeven, alleen lopen we nu een bord warm eten mis, het is aardedonker en weer gaan we om zes uur naar bed, wat moet je anders. De honden zijn uitgelaten op een dik tapijt van herfstbladeren en het is moeilijk om er later de drollen terug te vinden en op te ruimen. Steeds als een hond iets doet blijft een van ons er naast staan en haalt de ander een schepje of we nemen de schep mee.
“Kijk uit, het kan glad zijn”. Voor het eerst gaan handschoenen aan en zetten we mutsen op als we in Tornebro, tussen Gavle en Soderhamn logeren. Lizzy vindt dat we lang genoeg onderweg zijn geweest en kijkt zuur als ze haar hok weer in moet. 

Molly en Nora die elkaar in de haren vlogen.
Een foto uit betere tijden.
We drinken koffie bij een oud fokker/musher. Als we weer verder willen start de auto niet. Met net een nieuwe accu en een nieuwe startmotor waarvan de rekening nog bijna nat is hadden we dat niet verwacht. De auto start als we hem een helling afduwen en we laten hem lopen tot we eindelijk een garage vinden die ons kan helpen. Met weer een nieuwe startmotor, twee dagen oponthoud en E600.- armer kunnen we verder. Omdat het alweer donker is blijven we op het dorpsplein staan, we vinden dat we een pizza hebben verdiend. De parkeerplaats waar we overnachten ligt tegenover een hotel en als we de honden 's avonds uitlaten zijn ze lawaaieriger als anders. Ik spreek ze ernstig toe, bij een hotel hoor je stil te zijn.
De dagen zijn kort en we hebben een hekel aan in het donker rijden. We gaan naar weer een fokker/musher om daar te overnachten en kunnen dan morgen eindelijk naar huis. Onderweg regent het en vriest het op. Als we uitstappen voor koffie blijkt het spekglad te zijn. Hoe verder we naar het noord/westen rijden hoe winterser het weer en onderweg zijn er stukken weg met ruim tien cm sneeuw. We doen de nodige eerste boodschappen en zijn om half vier thuis. Voor het helemaal donker is kunnen we de honden verzorgen en in de speelwei loslaten. We baggeren door 15 cm sneeuw.
We vergeten om eerst de brave borsten uit te laten en daarna pas de dominantere met het gevolg dat we onmiddellijk een kluwen vechtende honden hebben. Het is donker, het licht werkt nog niet. De ketting die normaal uit ligt is er ook niet en ik grijp naar halsbanden en schreeuw dat ze op moeten houden. Lyra ligt op haar rug en daaroverheen doen Nalle en Molly verwoede pogingen haar te bijten, af en toe doet een van de andere teven ook een aanval. Als ik Molly's halsband vast heb komt Hyls Lyra redden. We zetten Nalle in een aparte kennel en Nora die erg onder de indruk is in een andere. Lyra gaat mee naar binnen om te bekijken wat de schade is evenals Pourga die over de afrastering klimt.
De rust lijkt weer gekeerd al steekt Molly haar hoofd door het gaas om in het voorbijgaan nog eens uit te vallen naar Lyra als die langs loopt.